Banga Hak adlı derginin düzenlediği Melayê Ciziri etkinlikleri nedeni ile, Başkanı olduğum “Ahmedî Hani” derneği olarak Cizre’ye davet edilen kişiler arasında idik. Etkinlik çerçevesinde şiirler okundu, güzel seslilerin beyit haykırışları, panelistlerin konuşmaları gibi, bir etkinlikte olan her şey yerli yerinde oldu.
Ama benim gözlemlerim bir başkadır
Cizre deyince “Mem û Zin”, “Melayê Ciziri”, Cizir mirlerinin “Burca belek” sarayı gibi tarih kokan şeyler akla gelir. Nuh Peygamberin mezarı, Medresa sor gibi ziyaretler de ayrı bir renktir.
Cizre’nin bu tarihi eserleri arasında en göze çarpan şey, elbette ki Bedirhani Mirlerin sarayı “Burca Belektir”, yapılış tarihi bilinmemekle beraber, on üçüncü yüzyıldan 1847 yılına kadar yaklaşık yedi yüz sene hüküm sürmüş, kökleri seyitler diye anılan bir soya dayanan Bedırhani Mirleri tarafında hükümet ve Mirlik merkezi için inşa edilmiş görkemli bir yapıdır, önceki yıllarda ziyaretlere kapalı olduğu için bir taş yığını gibi duruyordu, ama son senelerde yapılan restorasyon nedeni ile gerçekten görülmeğe değer bir yapı bir eserdir.
Bu yapıyı bugünkü hale getiren her kimse, kimin emeği geçmiş ise önce onlara sonsuz teşekkürlerimi bildiririm.
“Burca Belek” Dicle nehrinin kenarında ve birkaç kolonu suyun içinde inşa edilmiş bir yapıdır, Dicle nehrinin yatağı burada epey geniştir, manzarası çok güzel, bir de son senelerde nehrin kıyısında yapılan yürüyüş yolları, Kafeler, Restaurant’lar, insan bir an kendini bir deniz sahilinde his eder.
Şu an “Burca Belek”ın yıkılmış bir çok bölümüne rağmen Restorasyon nedeni ile bazı bölümleri ziyaretlere açılmış. Girişte iki katlı bir müze yapılmış, o zamanlarda kullanılan paralar, türlü silahlar ve araç gereçler sergilensede, müzesi zengin sayılmaz, ama en etkileyici şey “Mem û Zinin” hayatını simgeleyen Sarayın Zindanındadır, Mem‘in olüm anını ve Zinin onu kucaklayıp adeta ölüme uğurladığı maketleri o kadar canlı ki, insan bir anda o dönemde, yani Mir Zeydin’in ve Mem ile Zinin yaşadıklarını görür gibi oluyor. Zindanda Zinin Mem’i kucakladığı bölümün tam karşısında, ağabeyi Mir Zeydinin o görkemli ve heybetli birde maketi var, adata derki ben buradayım ve Memi cezalandıran benim.
Burca Belekin Restorasyonu devam ediyor, ondan dolayı Mir Zeydin İle Mem’în Satranç oynadığı divan bölümü henüz ziyaretlere açılmamış, ama zindan ve çevresindeki yapılanlar orası için de insana bir fikir veriyor.
2014 yılında İran da Erdalan Mirliğinin merkezi Senandaj şehrini ziyareti sırasında, Mirliğin sarayı Restorasyonda idi. onların geçmişine ait zengin bir müze ve maket zinciri görmüştüm, hatta 1805 -- 1848 li yılları arsında yaşamış ünlü Şair Mesture Erdalan’ın heykeli de bu sarayın bahçesine dikilmişti.
O gün kendi kendime sordum bir gün bunu Cizir Mirliğinin merkezinde de görecekmiyiz. evet orada “Mesture Erdalan” Burada “Mem û Zin”.