Doğuştan görme engelli Deniz Aygün, ilkokul yıllarında öğretmeninin desteğiyle ekran okuma teknolojisi sayesinde bilgisayar kullanmaya başladı. 12'nci sınıfta öğrenci değişim programıyla Amerika’ya giden Aygün, eğitiminin ardından tekrar ülkesine dönerek kendi gibi engelli bireyler için interneti daha erişilebilir hale getirecek bir uygulama üzerinde çalıştı. Aygün, bilgisayar mühendisi arkadaşı Rukiye Sedef Keskin ile görme ve duyma kaybı yaşayan bireyler için dijital eşitliği yakalayabilecekleri ‘Erişilebilir’ adlı uygulamayı geliştirdi. Çocukluğundan beri yaşadığı deneyimlerle her siteye uyumlu şekilde çalışan uygulamayla Aygün, kendi gibi görme engelli bireylerin internetteki gören gözü oldu.
'DAHA ERİŞELEBİLİR KULLANIM SAĞLIYOR'
Çocukluğundan bu yana bilgisayarlara ilgisi olduğunu söyleyen Aygün, 7 yaşında ekran okuma teknolojisi sayesinde bilgisayar kullanmaya başladığını anlatarak, "Daha sonra ilerleyen yıllarda yazılıma olan ilgim başladı. Yazılım öğrenmeye başladım. Daha sonra yıl ilerledikçe siber güvenliğe bir ilgim oldu. Tam o esnada lise sonu Amerika'da burslu bir şekilde okuma imkanım oldu. Öğrenci değişim programıyla beraber liseyi Amerika'da bitirdim. Sonra böyle bir proje geliştirmeye karar verdim. Proje çeşitli engel gruplarının siteleri kullanırken daha erişilebilir kullanmasını sağlıyor. Ekran okuyucuyu geliştirenleri düşününce, benim kafamda hep ‘Ya ne kadar faydalı bir içerik’ düşüncesi oluyor. Ben bu sayede bilgisayar kullandığımı anlattım size. Şimdi eğer ki bu proje sayesinde engelli vatandaşlar siteleri daha rahat bir şekilde ve daha hızlı kolay bir şekilde kullanabileceklerse, bu konuda ben gerçekten mutlu olurum. İnternette en büyük erişilebilirlik sıkıntılarından biri onay kutuları. Sözleşmeyi kabul etme onay kutuları. Bu normalde işaretlenebilir olur ama farklı bir şekilde tasarlanıyor ve biz bunu işaretleyemiyoruz. Şimdi ben sözleşmeyi kabul edeceğim ki siparişi vereyim ama sözleşme kabul edilmiyor. Erişebilir değil. Projemiz hala geliştirme aşamasında, hiçbir şey ‘Tamam’ demiyoruz. Mesela görme bölümünde, bir yapay zeka entegrasyonu gibi bir düşüncemiz mevcut. Yapay zeka entegrasyonuyla beraber resimleri otomatik betimletme gibi bir düşüncemiz de mevcut. Bunun üzerinde çalışıyoruz" diye konuştu.
Aygün, uygulama ile dezavantajlı bireylerin internette gören gözü olmak istediğini söyledi.
'BAKIŞ AÇISI FARKLI BİR BOYUT KAZANDIRDI'
Bilgisayar mühendisi Rukiye Sedef Keskin ise "Klavye navigasyonu sayesinde ekran okuyucu kısmında çalışmalarımızı sürdürürken, Deniz bana bu çalışmada çok büyük eksiklikler olduğunu, çünkü klavye navigasyonunda ekran okumanın sadece sitelerin üzerindeki yazıları okuduğunu söyledi. Ama görme eksikliği yaşayan bireylerin bunlardan daha fazlasına ihtiyacı olduğunu söyleyince tabii ki bunu yaşamayan biri olarak, bu konuda empati yapamadım ama Deniz'in bakış açısı bu projeye farklı bir boyut kazandırdı" ifadelerini kullandı.