Maraş Tarhanası ve Yeşil Çizik Zeytinine AB tescili

Bakan İbrahim Yumaklı, Edremit Körfezi Yeşil Çizik Zeytininin Edremit zeytinyağından sonra Maraş tarhanasının da Çağlayancerit cevizinden sonra illerin ikinci AB coğrafi işaretli ürünü olmasından büyük mutluluk duyduklarını bildirdi.

AB’nin tescillediği Türkiye’nin 16., Kahramanmaraş’ın ikinci coğrafi işaret tescili alan ürünü Maraş tarhanası, yüksek besin değeri ile tanınıyor. 23 Şubat 2012 tarihinde Türkiye’de coğrafi işaret olarak tescil edilen Maraş tarhanası bileşenleri, yapım ve farklı tüketim şekilleri bakımından özgün bir ürün olarak biliniyor. Yapımında ana bileşen olarak yoğurt ve buğday yarması (dövme) kullanılıyor. Yoğurdun pişirilmemesi ve baharat olarak içine yalnızca kekik ve çörek otu (isteğe bağlı) atılması, Maraş tarhanasını diğer tarhana türlerinden farklı kılıyor. Ayrıca yöredeki sazlık çubuklarla dokunmuş ‘çiğ’ adı verilen sergilere serilerek kurutulması da ayrı bir özellik katıyor.

Kahramanmaraş’ta tarhana farklı bir kültür ögesi olarak şehir hayatında önemli bir yer tutuyor. Yapım aşamasında komşu hanımların imece usulüyle bir araya gelmeleri, sabahın erken saatlerinde kalkıp ‘çiğ’ adı verilen özel bir sergi üzerine tarhana sermeleri birer özveriye dayalı kültürel özelliklerdendir. Maraş tarhanası, Kahramanmaraş’a özgü yöresel bir lezzettir.

AB’nin tescillediği Edremit Körfezi’ni ikinci ürünü olan Edremit Körfezi Yeşil Çizik Zeytini, Türkiye’nin AB’den coğrafi işaret alan 17. ürünü oldu. Bölgeden daha önce de Edremit Zeytinyağı AB’den tescil almıştı.

Bölgenin önemli tarımsal ürünleri arasında yer alan Edremit Körfezi Yeşil Çizik Zeytini, zeytingiller familyasına (Olea europea) ait Edremit zeytininden üretiliyor. Ürün, Edremit Körfezi’nde rakımı 50-250 m arasında, eğimi yüzde 5-6 civarında zeytinliklerde yetiştirilmiş olan aşılı bitkilerden elde edilen meyvelerdir.

1 Ekim-30 Kasım tarihleri arasında toplanan Edremit Körfezi yeşil çizik zeytininin tatlandırması doğal içme suyunda yapılıyor ve hiçbir şekilde kimyasal ya da ısıl işlem uygulanmıyor.

Tarım ve Orman Bakanı İbrahim Yumaklı, Maraş tarhanası ve Edremit Körfezi Yeşil Çizik Zeytininin AB coğrafi işaret almasından büyük sevinç duyduklarını belirtti.

Böylece hem Kahramanmaraş’ın hem de Edremit Körfezi’nin AB’den 2. ürününe coğrafi işaret aldıklarına dikkati çeken Yumaklı, “Coğrafi işaretler Kahramanmaraş ve Edremit Körfezi’nin bereketli topraklarına bereket katacaktır. Üreticilerimiz hem ürünlerini korurken hem de daha fazla kazanç elde edeceklerdir. Özellikle asrın felaketin yaşayan Kahramanmaraş’ımızın Maraş tarhanasına tescil alması bu güzel kentimize moral olacak ve kalkınmasına katkı sağlayacaktır. Hayırlı uğurlu olsun” ifadelerini kullandı.

Bakan Yumaklı, coğrafi işaret sayısını artırmak için paydaş kurumlarla birlikte yoğun çaba içerisinde olduklarının altını çizerek emeği geçenlere teşekkür etti.

Coğrafi işaret nedir?

Coğrafi işaret; belirgin bir niteliği, ünü veya diğer özellikleri bakımından kökenin bulunduğu yöre, alan, bölge veya ülke ile özdeşleşmiş ürünü gösteren işarettir. Türkiye’de 1504 coğrafi işaret ve geleneksel ürün adı tesciline sahip ürün bulunuyor. Bunlardan 1315’i yani yaklaşık yüzde 90’ı, tarım ve gıda ürünleri oluşturuyor. Bu tescillerin ülke sınırları içinde geçerliliği bulunuyor.

AB ülkelerinin tamamında koruma sağlamak içinse, 2012/1151 sayılı Tarım Ürünleri ve Gıda Maddeleri Hakkında Kalite Tasarısı isimli Avrupa Konseyi Tüzüğü çerçevesinde Avrupa Komisyonuna başvuru yapmak gerekiyor.

4 ürün beklemede

AB coğrafi işaret tescili için Türkiye’nin 4 ürünü de AB Resmi Gazetesinde yayımlanmış olup 3 aylık itiraz süreleri sonunda tescil almaları bekleniyor. Bu ürünler Ezine Peyniri, Safranbolu Safranı, Araban Sarımsağı ve Aydın Memecik Zeytinyağı olarak sıralanıyor.

AB tescili alan ürünler

Avrupa Birliğinden coğrafi işaret tescili alan 17 ürün şöyle:

Antep Baklavası / Gaziantep Baklavası, Aydın İnciri, Malatya Kayısısı, Aydın Kestanesi, Milas Zeytinyağı, Bayramiç Beyazı, Taşköprü Sarımsağı, Giresun Tombul Fındığı, Antakya Künefesi, Suruç Narı, Çağlayancerit Cevizi, Gemlik Zeytini, Edremit Zeytinyağı, Milas Yağlı Zeytini, Ayaş Domatesi, Maraş Tarhanası, Edremit Körfezi Yeşil Çizik Zeytini.

AB tescili bekleyen ürünler

AB coğrafi işaret tescili için başvuruda bekleyen ürün sayısı ise 41. Bu ürünler ise şunlar:

Afyon Pastırması, Afyon Sucuġu, Antepfıstığı / Antep fıstığı, Kayseri Mantısı, İnegöl Köfte, Tonya Tereyağı, Bursa Kestane Şekeri, Amasya Çiçek Bamyası, Bursa Siyah İnciri, Manisa Sultani Çekirdeksiz Üzümü, Kilis Zeytinyağı, İpsala Pirinci, Aydın Memecik Zeytini, Manisa Mesir Macunu, Hüyük Çileği, Isparta Gülyağı Silifke Yoğurdu, Osmaniye Yer Fıstığı, Kayseri Pastırması, Adana Şalgamı, Urla Sakız Enginarı, Demirci Hünnabı, Bingöl Balı, Rize Çayı, Sinop Kestane Balı, Kayseri Sucuğu, Bursa Şeftalisi, Tarsus Sarıulak Zeytini, Erzurum Su Böreği, Melli İnciri, Maraş Çöreği, Hopa Hamsili Ekmeği, Gaziantep Menengiç Kahvesi / Gaziantep Melengiç Kahvesi, Kırkağaç Kavunu / Kırkağaç melon, Milas Çekişke Zeytini, Hatay Kaytaz Böreği, Aydın Çam Fıstığı, Söke Pamuğu, Urfa Keten Köyneği Fıstığı / Şanlıurfa Keten Köyneği Fıstığı, Fethiye Kaya İnciri, Antep Lahmacunu. (İLKHA)