Her milletin kendine has bir geleneği bir kültürü bir efsanevi ananesi vardır, bizim ki de Dengbejlık’tır, bu bir kültür bir hayattır.
Dengbejlerin müziğine konu olan olaylar genelde destandır, ya bir aşk hikayesi veya bir kahramanlık dramıdır. Bu müzik türünün de kendine has özellikleri vardır, yazılı değil dilden dile geçer, kafiyeli bir şekilde el kulağa gider, saz yok çalgı yok, haykırarak söylenir. Her meslekte olduğu gibi, bu alanda da isim yapmış ünlü kişiler vardır, örneğin dengbej deyince ilk akla gelen isimler “Şakırê Muşi” “Reso” “Salih’e Beynati” gibiler öne çıkar.
Batman ve çevresinde yarım asırdan fazla bu dengbejlıkle anılan bir isim vardır, Salih’e Kubini olarak tanınan M. Salih Yorulmaz adlı dengbejdır.
Salih’e Kubini aslen Pencinaran Aşiretinden olup 1949 yılında Kurtalan’a Bağlı Eyndar köyünde dünyaya geldi, 16 / 17 yaşlarında Kubine ( Beşiri ) yerleşti ve bugün bu isim ile tanınır. daha çocuk yaşlarında güzel sesi keşif edildi o gün bu gün yorulmadan odadan odaya, şenliklerden şenliklere, düğünlerden düğünlere koştu koşuştu, onun o güzel sesi kitleleri büyüledi ve bugün bir çok yerde tanınan ve sesi dinlenen aranılan bir dengbej unvanını kazandı.
O dengbejlik hayatında unutamadığı iki olayı anlatır, anlatırken de derin bir ah çeker ömür geçti geçiyor dercesine.
Ben 10 yaşlarında idim, Babam Dayımın düğününe gidiyordu, bende peşine takıldım o hep beni geri çevirdi, ben ısrarla peşine takıldım, sonunda baba yüreği dayanamadı, mecbur kaldı beni de götürdü, adettir düğünlerde yetişkin adamların oturduğu odada dengbejler adata yarışır, o arada bende dayımın kucağında idim, birden kendimi yere attım ve başladım “Salih u Nure” kılamını söyledim, odadaki her kes sesime hayran kaldı.
İkinci unutamadığım bir anı, Ahmet Güneştekin adlı bir dostum, her zaman arabasında benim sesimi dinlerdi, bir gün bunu onun yakın dostu ünlü yazar Yaşar Kemal görür ve sesime hayran kalır, o an beni tanımak ister, Ahmet Güneştekinin aracılığı ile İstanbul’a gittim, Yaşar Kemale misafir oldum, onun o sempatik ve hoş çehresi beni çok etkiledi. ona bir çok kılam söyledim, Yaşar Kemal beni çok sevdi elbette bende onu, onun o sıcak karşılaması, mütevazi kişiliği takdire şayan idi.
M. Salih ailesini tanıtırken, Amcam Niyazi iyi bir dengbejdi rahmetli abim de babam da sesleri iyi idi, fakat hiç biri piyasaya çıkmadılar, o iş bana kaldı 10 yaşımdan beri haykırıyorum haykırdıkça da açılıyorum, debngbejlik benim her şeyimdir beni yaşatandır.
işin ilginç tarafı bugün 76 yaşında, artık yaşlı bir kişidir ama sesinin tonu haykırışı o titrek usulü ilk gün gibi cevherini güzelliğini koruyor, buda Salıhe Kubininin bir özelliğidir onu meslektaşlarından ayıran bir yetenektir.
Bana göre bu onun en büyük özelliği, evet bu yaşta bu sese.