TÜRKİYE-İRAN İLİŞKİLERİ (1)

0

BEĞENDİM

ABONE OL

News

0

Türkiye ve İran arasındaki ilişkiler İslamiyet’ten önce Sasaniler dönemine kadar uzanmaktadır.

Bu dönemde orduda Sasaniler ile birlikte görev yapan Osmanlı ordusu, zamanla yönetimde söz sahibi olup askeri alanda, iç ve dış siyasette etkin olmuşlardır.

Ancak Osmanlı’nın İran ile asıl ilişkileri islamiyetten sonra Selçuklu Devleti’nin İran coğrafyasına egemen olmasıyla başlamıştır.

Bu dönemden 20. yüzyıla kadar İran’da kurulmuş olan hemen hemen her devlet bir Türk hanedanı tarafından yönetildi.

Ayrıca iki devlet arasındaki etkileşim kültürel alanda da yaşanmıştır.

Bu kapsamda Farsça birçok kelime Türk diline geçti ve sanat, devlet yönetimi, sosyal ve bilim alanlarında da yoğun bir etkileşim yaşandı.

Bunun yanı sıra diğer taraftan da Osmanlı Devleti ile İranlılar arasındaki çekişmeler de hiçbir zaman sona ermemiştir.

İranlılar Şiiliği savunurlarken Osmanlılar da hilafeti eline alarak Sünniliğin önderi haline geldiler.Bu dönemden itibaren Osmanlı Devleti ve İran arasındaki çekişmelerden ziyade Sünni-Şii çekişmesi de yaşanmaya başladı.

İran edebiyatının önemli şairlerinden Firdevsi’nin Şehname adlı eserinde de iki ülke arasındaki ilişkilerden söz edilmekte ve bu iki devletin halklarının aynı soydan geldikleri iddia edilerek aslında bu iki halkın kardeş oldukları öne sürülmektedir.

Safeviler ile Osmanlılar arasında uzun bir süre devam eden mücadeleler sonucunda nihayet 1639 yılında imzalanan Kasr-ı Şirin Antlaşması’yla Türk-İran sınırı belirlendi ve bu antlaşma, günümüzde de geçerliliğini sürdürmektedir.

Türkiye Cumhuriyeti’nin kurulmasından sonra da Türkiye ile İran arasındaki ilişkiler olumlu bir şekilde devam etti.

Türkiye Cumhuriyeti’nin ilanından 3 gün önce 26 Ekim 1923 tarihinde Rıza Pehlevi kendini Şah ilan etti.

Daha sonra ki süreçte ise iki ülke arasındaki olumlu gelişmelerin yanı sıra çeşitli sorunlar da yaşanıyordu.

Ancak bu sorunlar kısa sürede çözülerek iki ülke arasındaki olumlu seyir devam ediyordu.Şah Rıza Pehlevi, Mustafa Kemal Atatürk ile yakın ilişki kurarak 2 Temmuz 1934 yılında Türkiye’ye bir ziyaret gerçekleştirdi ve 8 Temmuz 1937 yılında da Türkiye, İran, Irak ve Afganistan arasında Sadabad Paktı kuruldu.

Ancak çok geçmeden Türkiye ile İran’ın yolları birbirinden ayrıldı ve Sadabad Paktı’nın ömrü kısa oldu.

1941 yılında İran, müttefik devletler tarafından işgal edildi ve Türkiye ile İran arasındaki ilişkiler fiilen askıya alındı.