Zevkle, isteyerek ve severek okuma üzerine yazdığım yazıda, bazı konularla ilgili detayları, ayrıntılı bir şekilde açıklayacağımı belirtmiştim. Bugünkü yazıda buna yer vermeye çalışacağım değerli okurlar.
Kitap okuma eyleminin daha küçük yaşlarda kazandırılmasının önemi üzerine yazmış olduğum yazımda:
-Okuma etkinliğinde, bazı kurallar vardır. Sessiz ve sesli okuma kuralları. Okuyanı dinleme kuralları. Kitap sayfalarını çevirme kuralları. Bu kuralları bir başka yazımda yaşanmış örnekle anlatacağım değerli okurlar. Çünkü okuma, bu kurallarla bağlantılıdır. Kitabı okurken nasıl tutacağını bilmek, mesafeyi ayarlamak, kitabın sayfalarını bile çevirmek başlı başına bir etkinliktir ve maalesef bunlarında küçük yaşlarda kazanılması gerekmektedir. demiştim.
Şimdi bu konuları irdeleyelim.
1-Sessiz okuma kuralları: Kitapla göz arasındaki mesafe en az 2 karış olmalıdır. Ağız kapalı olmalı ve dudaklar kıpırdatılmamalıdır. Baş, sağa sola hareket ettirilmemelidir. Omuzlar sabit kalmalıdır. Elle veya kalemle takip edilerek okunmamalıdır. Kollar; sayfa bitince çevirebileceği rahat pozisyona göre ayarlanmalıdır.
Bu etkinliklerin; birinci sınıftan başlayarak, her öğrenci tarafından günlük hayatta uygulamaya geçirilmiş olması gerekmektedir.
2-Sesli okuma kuralları: Kitapla göz arasındaki mesafe en az 2 karış olmalıdır. Doğru, anlaşılır, izleyenleri sıkmadan ve her kesin duyabileceği ses tonunda okumalıdır. Ayakta okurken karşı taraftaki dinleyicilerin ağzını görebileceği şekilde kitabı tutmalıdır. Sırada okurken, sayfa bitiminde çevirebileceği rahat pozisyonda olmalı; baş, sağa sola hareket ettirilmemeli, omuzlar sabit kalmalı, elle veya kalemle takip edilerek okunmamalıdır.
3-Diğer okuma kuralları: Kitabın sayfaları, sağ elin baş,işaret ve orta parmaklarının yardımıyla sessiz ve hışırtısız bir şekilde çevrilmelidir. Parmaklar kesinlikle ıslatılmamalıdır.
Bu etkinliğin; birinci sınıftan başlayarak, her öğrenci tarafından günlük hayatta uygulamaya geçirilmiş olması gerekmektedir. Bu alışkanlık, kütüphanelerde okuma ve araştırma yaptıkları zaman çevreye, insana saygı olgusunu da getirecektir.
Kitaplarını temiz kullanma, karalamama, yırtmama ve iyi muhafaza etme alışkanlığı ve davranışını geliştirme.
Küçük yaşlarda öğretmeninin, anne ve babasının yardım ve teşvikleriyle, kendine ait bir kitaplık olgusunun gelişmesine yardımcı olunma…
Çocuklar,ellerinden tutulup kırtasiyeciye götürülmelidir. Burada okuyacağı hikaye kitaplarının kendisinin beğenmesi sağlanmalıdır. Bu davranış, onlarda hiçbir zaman unutamayacakları güzel bir anı olarak kalacaktır. Aynı etkinliğin bir gazete bayisinde, çocuk dergileri olarak yapılmış olduğunu düşünün. Anne veya babası ile, gazete bayisinden seçerek beğendiği dergiyi alan bir çocuk; daha severek, daha hoşuna giderek okuma çalışmasını sürdürecektir.
Kuru kuruya oku demekle olmuyor. Anne ve babalarında çocuklarına örnek olmaları, akşam yemeğinden sonraki bir saatte ellerine kitap alarak okumaları çocuklarına örnek alacaktır. Bir süre sonra da aynı etkinliğe çocuklar kendiliğinden girmiş olacaklardır. Burada dikkat edilmesi gereken husus, asla çocuğun üzerine gitmemektir. Ebeveyninde okuma işlemini, sırf çocuğuna örnek olsun diye zoraki yapma zahmetinde bulunma durumunda olmadığını bilmesi ve bunu çocuğuna hissettirmemesi gerekir.
Ailece yapılacak etkinliklerin bir tanesi de biri okurken diğerlerinin dinlemesidir. Güzel bölümlerin açıklanarak tartışılması ile çok güzel alışkanlık ve davranışların gelişebileceği gibi okuldaki dinleme etkinliğine katkısı da çok güzel yararlar sağlayacaktır.
Bu ortamlarda yetişen bir çocuğa zorla oku demenin bir mantığını görebilir miyiz? Elbette ki hayır.
Keman çalmayı öğrenen birisi, işe kemanı yanlış tutarak başlamışsa, sonuç verimli olmayacaktır. Çünkü kısa bir süre sonra kolu yorulacak, kemanı bırakmak zorunda kalacaktır. Okuma etkinliğinde de kitabı tutma, sayfaları çevirme, mesafeyi ayarlama bu örnekle benzeştir. Bunlardan birini eksik veya yanlış yaparsa okumadan çabuk yorulacak, kitabı bırakacaktır. Bu arada okuma zamanını da iyi ayarlamak gerekmektedir değerli okurlar. Görülüyor ki bir etkinliği geliştirmek, yerleştirmek sadece birkaç aşamayla olmuyor. Aşamalar bütünlüğüyle oluyor ve gelişiyor.
1-Kurala göre okumalarını kontrol edin ve yanlışlıkları öğretmenlerine bildirin.
2-Evde kitap okuyarak örnek olun.
3- Ellerinden tutarak bir kırtasiyeciye, bir gazete bayisine götürün ve seçim konusunda özgür bırakın.
4-Kitaplık olgusunu yerleştirmeye ve odasında uygulamaya başlayın.
5-Bütün bunlardan sonra çocuğunuz hâlâ okumuyor ise sakın şunları söylemeyin:”Evde dünya kadar kitabı var ama okumuyor.” Ve ona her gün ne fazla nede az, 15 dakika istediği bir kitabı okuma konusunda taklalar atın, rüşvet verin, kendinizi apartmanın en üst katından atlamakla tehdit edin, şunu yapın, bunu yapın ama mutlaka ve mutlaka her gün 15 dakika kitap okuması için BİR ŞEYLER YAPIN!...
