ERİŞKİNLERDE TEMEL YAŞAM DESTEĞİ

Evde, işte, misafirlikte, yolda gezide vb. yerde hareketsiz yerde yatan birini gördünüz. Yaklaşımınız ne olurdu? Ne düşünür? Ne yapardınız?

Böyle bir durumla karşılaştığımızda ilk yapmamız gereken şey sakin ve temkinli hareket etmek olmalıdır.

– Herhangi bir olay sonrası olay yeri güvenliği sağlanır hasta/yaralının omuz hizasında paralel bir şekilde diz çökerek sözlü (beyefendi/hanımefendi) ve ağrılı (omuzlardan sarsma şeklinde) uyaran verilir. Bilinç durumunu kontrol etmemiz gerekir. Hasta/yaralı “İyi misiniz?” sorusuna cevap verirse, inlerse veya hareket ederse bilinç var(yanıtlı) olarak kabul ederiz.
-Tek başına iseniz ve telefonunuz varsa; 1-1-2 acil çağrı merkezini arayın ve varsa hoparlörünü açıp bir yandan telefondaki sağlık personelinin yönlendirmelerini dinleyin ve uygulayın.
-Hasta/yaralının yanına diz çökün, sağlık ekibi gelinceye kadar tehlike yaratmadığı müddetçe hasta/yaralıyı bulunduğu pozisyonda bırakın ve düzenli aralıkla kontrol etmemiz gerekir.

-Bilinç kapalı/yanıt yok ise yani hasta/yaralı hiçbir şekilde cevap vermiyorsa Olay yerinde birini görevlendirerek 1-1-2 acil çağrı merkezini aramasını ve gerekli bilginin verilmesini isteriz. Yaşam kurtarmak amacı ile havayolu açıklığı (ağız içerisinde yabancı cisim varlığı) sağlandıktan sonra, solunumu veya kalbi durmuş kişiye yapay solunum ile akciğerlerine oksijen gitmesini, dış kalp masajı ile de kalpten beyne ve tüm dokulara kan pompalanmasını sağlamak üzere yapılan ilaçsız müdahaleye temel yaşam desteği diyoruz.

Temel yaşam desteği işlem basamaklarımızı adım adım belirtecek olursak;

Bilinci kapalı bütün hasta/yaralılarda solunum yolu kontrol edilmelidir. Çünkü dil geriye kaçabilir ya da herhangi bir yabancı madde solunum yolunu tıkayabilir. Önce ağız içine gözle bakılır, eğer yabancı cisim var ise (serçe parmakla çıkarmaya çalışıyoruz.) çıkarıldıktan sonra hastaya baş geri-çene yukarı (dört parmak alında iki parmak çene altında) pozisyonu verilir.

Bunun için;

• Bir el alına yerleştirilir,
• Diğer elin iki parmağı çene kemiğinin üzerine yerleştirilir;
• Alından bastırılıp, çeneden kaldırılarak baş geriye doğru itilir,
• Böylece dil yerinden oynatılarak hava yolu açıklığı sağlanmış olur.

Hasta/yaralıda hava yolu açıklığını sağladıktan sonra solunum varlığını kontrol etmemiz gerekir. maksimum 10 saniye süre ile başımızı hastanın yüzüne yaklaştırıp yanağımızda nefes alışveriş ısını hissedip, kulağımızla işitmeye, göğüs hareketlerini gözlemleyerek hareket varlığı kontrol edilir. Yanağımızda ısı hissetmeyip solunum seslerini duymadık ve göğüs hareketleri yoksa solunum yok demektir zaman kaybetmeden 30 kalp basısı 2 soluk olacak şekilde dış kalp basısı ve yapay solunuma başlamamız gerekir.

Kalp basısı uygulamak için;

• Göğüs kemiğinin alt ve üst ucu tespit edilerek alt yarısına bir elin topuğu yerleştirilir,
• Diğer el bu elin üzerine yerleştirilir,
• Her iki elin parmakları birbirine kenetlenir,
• Ellerin parmakları göğüs kafesiyle temas ettirilmeden, dirsekler bükülmeden, göğüs kemiği üzerine vücuda dik olacak şekilde tutulur,
• Göğüs kemiği 5 cm aşağı inecek şekilde (yandan bakıldığında göğüs yüksekliğinin 1/3’ü kadar) bası uygulanır, bu işlemin hızı dakikada 100 bası olacak şekilde ayarlanır,
• Baş geri-çene yukarı pozisyonu tekrar verilerek hava yolu açıklığı sağlanır,
• Alnın üzerine konulan elin baş ve işaret parmağını kullanarak hasta/yaralının burnu kapatılır,
• Normal bir soluk alınır, baş geri- çene yukarı pozisyonunda iken hasta/yaralının ağzını içine alacak şekilde ağız yerleştirilir,
• Hasta/ yaralının göğsünü yükseltmeye yarayacak kadar her biri 1 saniye süren 2 nefes verilir.
• Hasta/ yaralıya 30 kalp masajından sonra 2 solunum yaptırılır. (30;2)

Temel yaşam desteğine (30 kalp basısı 2 solunum döngüsü) hasta/yaralının yaşamsal refleksleri, tıbbi yardım veya biz yorulduk bittik tükendik diyene kadar kesintisiz devam edilir.
 

-Erişkinlerde ani kalp durmasında kalp kaynaklı nedenler ilk sırada yer alır.

-Ani kalp durması olan kişiye göğüs basısı yaparak başta beyin olmak üzere diğer hayati organların kan dolaşımını sağlayarak oksijen almasını sağlamak amacı ile kişiye yaşam zincirinin halkaları dikkate alınarak Temel Yaşam Desteği uygulanması gereklidir.

-Yaşam zincirindeki her halka son derece önemli ve de gereklidir. Halkalar olay yerinde başlar ve hastanede sonlanır.

-Halkaların birinde olan eksiklik veya gecikme Temel Yaşam Desteği başarısını azaltarak hastanın hayatta kalma şansını azaltır.

-Temel Yaşam Desteği belirli bir sıra ile yapılmalıdır.

–Temel Yaşam Desteğinde uygulanan kalp masajının etkin olması ve HIZLI BASTIR, GÜÇLÜ BASTIR prensibine göre yapılması gereklidir.
-Eğer mümkünse göğüs basısı ile beraber solunum desteği de verilmelidir.

-Ancak suni solunum yaptırılması ilk yardımcı açısından risk oluşturuyorsa sadece kalp masajı şeklindeki uygulamayı da tercih edebilir.

-Yalnızca kalp masajı yapılacak ise dakikada 100-120 göğüs basısı kesintisiz olarak uygulanmalıdır.

Bir sonraki hayat kurtaran konumuzda görüşmek üzere kalın sağlıcakla..