Son zamanlarda Diyarbakırlılar bu köprü bizim, Batmanlılar da hayır kardeşim bu Köprü bizimdir deyip, internet sayfalarında bir tartışma var. Ben şunu söyleyeyim ister Diyarbakır’ın olsun ister Batman’ın olsun, ama bir gerçek Batman adını bu Köprüden alıyor.
Batman kaza olmadan önce de bu Köprünün bir adı da “”Pıra Batmanê”” idi. Batman 1957 yılında kaza olunca bu isim şehrimize verildi.
Bu köprünün kime ait olduğunu bilmek için biraz geriye gitmemiz gerekiyor, yani köprünün yapılış tarihine kadar.
Miladi 978 / 1087 yılları arasında başkentleri Silvan ( Maye Farqin ) olan Mervaniler bölgeye hakimdiler. Bu yıllarda Artuklular bölgeye gelip Mervanilerin hükmüne son verdiler, 1171 yılından sonra bölgeye gelen Eyyubiler de Artukluların hükmüne son verdiler.
Mervaniler Diyarbakır’ın güneyinde bu gün hala ayakta olan ””Pıra Dehderge”” on gözlü Köprüyü 1080 yılında bitirdiler, Artuklularda Mala Badê Köprüsünü 1147 yılında bitirdiler. Büyük tarihçi “”İbnül Ezrak El Fariki”” ( 1112 / 1176 ) bu bilgiler “Mervani Kürtleri” adlı tarihi eserinde net olarak geçer.
1171 yılından sonra bölgeye gelen Eyyubiler Artuklu hükmüne son verdikten sonra, buradaki şehirlere, kendilerine üncülük eden yöredeki Kürt beylerinden bütün şehirlere birer vali atandı.
Eyyubi devletinin 1250 li yıllardan sonra yıkılmaya yüz tutarken, Kürt beyleri yörede Mîrliklerini teşkil edip yöreye hakim oldular.
Tarihteki İsmi “Akarman” olarak geçen bu köprünün Mala Bade ile ne zaman ve nasıl anıldığı, bunun için iki rivayet vardır, ben kısaca bunlara değineceğim ve kararı okuyucuların görüşüne bırakıyorum.
1 -- Bunlarda biri, Kulp tarafına yerleşen bugünkü Badıka Eşiretinin öncüleri olan ve kökleri Mervanilere dayanan bazı eşiretlerdir, bunlar Eyyubilerden sonra kısa zamanda buraya hakim olup Bu Köprünün adını Mervani kurucusu “”Bad bin dostik””in adı ile “Mala Bade” yani Badın evi olarak anılmaya başladılar, daha sonra aynı manayı taşıyan “Badman” olarak da anıldı, zaman içinde “Badman” “Batman’a” evrıldi, bu rivayete göre bu isim oradan geliyor, zamanımızın bir çok yazar ve çizeri bu görüşü paylaşıyor.
2 – Başka bir görüşe göre de bu isim evet “Mala Bade” “Bad bin Dostik”tan geliyor fakat “Badman” ise bir ölçü birimidir, köprüden geçenler ödemeleri “Badman” ölçü birimi ile öderlerdi yani Batmanın ismi “Badman” olan bu ölçü biriminden geliyor.
Her iki rivayetinde bir mantığı vardır, gerçek şu ki Batman ili ismini oradan alıyor, bu köprü Batmana 30 km Diyarbakır’a 100 Km dir.
İşin dramatik yanı Batman nehri kenarındaki bir çok köy, Batmana bir ses uzaklığındadırlar, ama 100 Km Uzaktaki Diyarbakır’a bağlıdırlar.
Buda başka bir handikap.
