Geçimini ÇÖP’ ten sağlayan insanlara dikkat!
Ülkemiz, Avrupa ülkelerinden en çok Atık ithal eden ülke konumunda. Son 15 yılda ithal edilen plastik atık miktarı 173 kat artmış. Özellikle Kâğıt ve Plastik sektörü en önemli ithal çöp unsurları…
Ülkemizin 2016 yılında plastik çöp ithalatının (diğer ülkelerden satın alınan) miktarı 4 bin ton iken, 2018 yılında 33 bin tona çıktığı görülüyor.
Bir tarafta dışarıdan getirilen veya satın alınan çöp kaynağı, diğer tarafta ülkemizde-ilimizde ortaya çıkan çöp potansiyeli karşısında alınması gereken tedbirler veya çöpleri değerlendirme alternatifleri!
Çöpler nereye gidiyor?
Çöpler yok olamıyor ve yok edilmesi büyük çevre kirliliği yaratmakta. Plastik maddelerin ve çöplerin doğadaki dönüşümü ve yok oluşu yüzyılları buluyor. O zaman biriken ve attığımız çöpler nereye gidiyor? Nasıl yok oluyor veya yok olmuyor da nerede kalıyor?
Doğaya ve çevremize attığımız-saldığımız çöpler ya yok edilmek amacıyla gömülmekte-yakılmakta ya da taşınarak denizleri doldurmakta. Yani her yönüyle hava, su, toprak kirliliği kaçınılmaz oluyor.
Çöpler temel gerçekliğimiz ve insanlığımızın zorunlu atıkları olunca “Geri Dönüşüm” dediğimiz bir alternatif yüzyılımızın kurtuluşu olarak önümüzde belirdi. Çünkü geri dönüşüm ile çöplerin çevreyi kirletme boyutu ortadan kalkarak enerji veya hammadde olarak tekrar kullanılmak üzere karşımıza çıkması sağlandı. Kullanılan plastik araç, malzeme, eşyaların üretildiği fabrikalar hammadde olarak nereden plastik kaynak ediniyorlar acaba?
Bu yüzden birçoğumuzun fark etmediği ve yüzyılımızın önemli bir sektörü haline gelen “Çöp Ticareti” sadece ülkemizde değil, tüm dünyada ticari bir faaliyet türüne dönüşmüş durumda. Ancak sadece söylemde kalması veya çöp ticareti projeleri ile iş yürümüyor. Önemli olan iki safha var: Birincisi Çöp Toplamak-ithal etmek, ikincisi de toplanan atık-çöplerin geri dönüşümü için hammadde haline getirecek altyapıları kurmak.
İş büyük oranda Belediyelere düşüyor. Çünkü çöp toplamak ve yerleşim yerlerinde atıkları bir araya getirmek Belediye organlarının sorumluluğudur. Sıkıntı burada ortaya çıkıyor:
Çöp-atıkları ayrıştırmak! Kâğıt, Plastik, Cam, yiyecek-içecek atıkları birbirinden ayırarak geri dönüşüm için işlenmesine ortam hazırlamak. Zira evlerde ve yaşam alanlarında çöpe gönderdiğimiz atıkların karışık olarak biriktirilmesi nedeniyle çöplerin birbirinden ayrışması ve ayrılması zor bir çalışma süreci ve emek gerektiriyor. Bu yüzden atılan çöplerin ayrı poşet ve kutularda kendi türünden çöplerle biriktirilmesi ve toplanması zorunlu olmakta.
Çöpler kirli olduğundan ayrıştırma ve yıkama konusunda büyük zorluklar ve masraflar ortaya çıktığından ülkemiz ve ilimiz bazında geri dönüşüme yönelik eksiklikler çöplerin değerlendirilememesi sonucunu doğuruyor.
Mahallelere büyük çöp konteynırlarının konulması, ancak bu konteynırların kâğıt, plastik, cam, yiyecek-içecek türlere göre konumlanması gerekiyor. Tabi evsel atık-çöplerin ve kurumların, iş yerlerinin de ayrı poşetleme işlemini takip ederek katkı sağlaması lazım.
Bu imkân sağlanmayınca, yani çöpler karışık yığılınca ve konteynırlar ve çöp arabaları vasıtasıyla yığınlar oluşturunca kirlilik ve maddi kayıplar kendini göstermeye başlıyor. İllerin çöp toplama merkezine araçlarla getirilen büyük yığınlar ya toprağa gömülüyor ya yakılıyor ya da toplanan yerde bırakılarak kendi kendine yok olmasına fırsat tanınıyor.
Tabi beraberinde hava, toprak ve su kirliliği ile birlikte görüntü kirliliği de ortaya çıkmaya başlıyor. Toplanmayan veya ayrıştırılamayan çöpler-atıklar rüzgâr ve yağışlarla birlikte taşınarak dünyaya yayılarak kirlilik yaratırken, çoğu atığın denizlere veya su yataklarına yığıldığı tespit edilebiliyor.
Denizlerin dibini ya da nehirlerin taşıdığı atıkların miktarını tahmin edebiliyor muyuz?
İlimizde bu manada geri dönüşüm amaçlı ticari faaliyetlerde bulunan şirketler olmasa da aracılar ve toplayıcılar var.
Çöp toplayarak ekmeğini kazanmaya çalışanlara bu yüzden gıpta ve takdirle bakarım. Ekmeklerini taştan değil, ama çöpten çıkardıkları ve emekçi olduklarından dolayı imrenmemek imkânsız. Bilirsiniz ki, toplanan atıkların teslim edildiği aracılardan kazanılan paralar, evde bekleyenlere ekmek ve gıda olarak dönecek.
Yapılması gereken şey basit: Evlerde ve iş yerlerinde, kurumlarda çöp türüne göre kutu ve poşet ayarlamak, çöp konteynırlarına da aynı türden çöp-atıkları yığmak ve toplama merkezlerinde geri dönüşüm için fabrikalara göndermek. Ayrıca çöp toplayıcılara garip garip bakmak yerine emeklerine karşılık destek sunmak.
